Slikarstvo Romana Đuranovića su u ranoj fazi bili gotovo dvodimenzionalni urbani prostori fikcije sa karikaturnim likovima u nepredvidivim situacijama i atmosferom neobične teatralnosti. Bila su to platna humornog i ironičnog duha, žanr scene jasnog narativnog iskaza na urbanoj pozornici, bez određenih koordinati. Likovi su zaticani u nekoj lapidarnoj uzaludnosti ili prostodušnoj opčinjenosti pukim poziranjem. Svaki nosi otisak neke praznine ili nepripremljenosti za svoju veliku rolu na sceni.
Postupno, Đuranović ih uvodi u osmišljenu priču sa urbanih prostora, prepoznatljivih po znacima i parolama univerzalnog karaktera. Akteri ostaju isti – mijenja se samo oblik uzaludnosti. Jednostavnije rečeno, slikar ide na uvećani detalj ili smanjenje personaža, što donosi više psihološke zahtjevnosti uz mogućnost da se pedantnije “skenira” urbanizirajuća scena. Zaštitni znak i kopča narativnosti postaje pas (odnosno, kombinacija ajkule i psa), negdje kao figurina ili ravnodušni posmatrač, a negdje kao učesnik. On stoji kao energetski amblem, posebno u pejzažnim partijama, čija znakovnost ima sakralni karakter. Kulisa je jednostavna sa akcentima neizbježne grafije, koja se u nekim slučajevima modifikuje u drugu poruku (Nenadmašiv osjećaj). Scene su uglavnom bez komentara i opterećenja, a tamo gdje ga ima, postavljen je kao grafički elemenat slike i dodatni kontrast svježeg kolorita i umišljenosti predstavljenih aktera. Figure su modelovane osjećajnim plohama koje potenciraju karikaturalnost, a fabula je svedena na kratko, lucidno zapažanje. Ljudska običnost koja hoće divljenje (kroz drečavu kravatu, urbanu odjevenost ili tinejdžerske gestove i ljubavne poze) zatiče se na ovim slikama u suštoj elementarnosti, kao lako kazan doživljaj, jednostavan do lapidarnosti. I sve je u toj funkciji, od kolorita, kompozicije i transformacije pejzaža i urbanih prostora do izgleda scene koja podliježe samo zakonima nužnosti kazivanja. Taj “zapušteni” ili neobavezujući odnos prema logičnom izgledu, ili uobičajenom viđenju stvarnosti je jedina likovna sintaksa koja može definisati mentalnost koju prepoznajemo. Kroz Đuranovićev atelje likovi prolaze kao kroz salu za autopsiju gdje majstor drži “čas autonomije”, otkriva suštinu finim postupkom i vraća je u čovjekoliki oblik. I mi ih srijećemo svakodnevno. Zato se može govoriti prije da je ovo oslobađanje od tih ličnih otkrića i o realnosti ovih slika nego o nekom iskrivljenom viđenju.
U određenom smislu ove slike imaju i veze sa ukusom “naive”. Na prvi pogled, može se pomisliti da imaju pretke i u američkim stvaraocima šezdesetih, ali samo opredjeljenjem za urbanost. U jednom slučaju (Pop art) Đuranović se koristi i postmodernističkim citatom postavljajući čuvenu Merilin Monro Endi Vorhola (Andy Warhol) u pozadinu karakteristične žanr scene. Pop artu ga približava upotreba grafije i, mestimično, duh modernog dizajna. Ali, u suštini, to je globalna sintaksa za autentične ispise.
U savremenoj crnogorskoj umjetnosti ovo slikarstvo je novi nagovještaj velikog djela, nezaobilaznog u njenim najelitnijim selekcijama.

Srijeda, 11. decembar, 2002
Vijesti
Mladen Lompar, akademik